Arbeidswegongevallen nemen toe en worden ernstiger

Het Federaal Agentschap voor Beroepsrisico’s (Fedris) meldt in haar laatst gepubliceerde jaarverslag dat het aantal aangegeven arbeidsongevallen (AO) tussen de periode 2002–2016 spectaculair is gedaald (zie tabel). In 2002 ging het nog om 204.879 ongevallen en in 2016 is dit aantal teruggevallen tot 142.229. Deze positieve trend is vooral te danken aan een daling van de arbeidsplaatsongevallen en kan helaas niet worden doorgetrokken naar de arbeidswegongevallen (AWO). Dit type ongevallen is eerder constant gebleven en zelfs licht gestegen: van 20.627 in 2002 naar 22.347 in 2016.

Bovendien is ook de ernst van de arbeidswegongevallen aanzienlijk, zeker in verhouding tot de arbeidsplaatsongevallen:

• In 2016 noteerden we 110 dodelijke arbeidsongevallen, waarvan 42 op de arbeidsweg.
• We stellen vast dat het aantal ongevallen met een blijvende ongeschiktheid tot gevolg in 2016 2,1% hoger lag op de arbeidsweg: 12% ten opzichte van 9,9%. De kans op een ernstiger ongeval op de arbeidsweg ligt ook beduidend hoger dan op de werkplaats.
• Het aantal ongevallen met tijdelijke ongeschiktheid is verhoudingsgewijs gelijklopend voor beide categorieën. De duurtijd van de ongeschiktheid is echter significant langer bij arbeidswegongevallen. In 2016 leidden 4,7% van de arbeidswegongevallen tot een tijdelijke ongeschiktheid van meer dan 3 maanden. Bij de arbeidsplaatsongevallen bedroeg dit aandeel 4%.

Preventie speelt een belangrijke rol bij het inperken van het aantal ongevallen, alsook van de ernstgraad van deze ongevallen. We merken hierbij een duidelijk onderscheid tussen de ongevallen op de arbeidsplaats en op de arbeidsweg. De meeste bedrijven focussen, in nauw overleg met Vanbreda en verzekeraar, al geruime tijd op preventie op de werkvloer. Deze investeringen werpen hun vruchten af: het aantal arbeidsplaatsongevallen is in de periode 2002-2016 met 35% afgenomen en ook de consequenties van dit type ongeval zijn nu doorgaans minder ernstig.

In dezelfde tijdspanne is het aandeel arbeidswegongevallen weliswaar eerder constant gebleven en zelfs licht gestegen. De reden hiervoor is dat we vaststellen dat er nog onvoldoende aandacht gaat naar preventie op de arbeidsweg. Er is dus nood aan een inhaalbeweging. De overheid zorgt al ettelijke jaren voor de aanwezigheid van sensibiliseringscampagnes langs de autosnelwegen. Maar ook voor bedrijven is het aan te raden om te investeren in de veiligheid van hun medewerkers, zowel vanuit het menselijke als vanuit het financiële aspect. Elke tijdelijke of blijvende ongeschiktheid of dodelijk ongeval is niet enkel betreurenswaardig, het heeft ook een grote impact op de schadestatistiek van het bedrijf en bijgevolg ook op de verzekeringspremie.

Andersom geldt natuurlijk ook dat bedrijven die sterk scoren op vlak van preventie, kunnen genieten van een lager tarief voor hun arbeidsongevallenverzekering. Verzekeraars nemen bij de tariefbepaling het totale risico in rekening, zowel dus het arbeidsplaats- als het arbeidswegrisico. Inspanningen op vlak van preventie op de arbeidsweg zijn dus in dit kader erg interessant. Bedrijven dienen hierbij rekening te houden met alle transportmiddelen en dus ook met de verplaatsingen van de zwakke weggebruikers.

Wij vestigen graag de aandacht op het woon-werkverkeer met de fiets. De Vlaamse overheid werkt aan een nieuw mobiliteitsplan voor Vlaanderen waarbij de focus onder meer ligt op alternatieve vervoersmethoden, zoals het openbaar vervoer en de fiets. Bedrijven promoten dit voornamelijk om de file- en parkeerproblematiek bij hun bedrijf aan te pakken en om het belang van gezondheid bij de medewerkers te benadrukken. De overheid ondersteunt deze initiatieven door onder andere de aankoop en het gebruik van de fiets te subsidiëren.

Er is echter een belangrijk aandachtspunt bij het massaal inzetten op fietspendel. Recente analyses bij onze klanten tonen aan dat het aandeel fietsongevallen op de arbeidsweg de hoogte is ingeschoten. Verzekeraar KBC stelt deze alarmerende evolutie ook vast en meldt dat de fietsongevallen in de eerste helft van 2017 voor het eerst meer dan de helft van al hun arbeidswegongevallen vertegenwoordigden. Het gebruik van e-bikes voor woon-werkverkeer wint in België bovendien aan populariteit. Dit uit zich in ernstigere arbeidswegongevallen dan met de klassieke, niet-gemotoriseerde fiets. Bedrijven die dus inzetten op fietspendel, kijken best ook naar de nodige preventieve en veiligheidsbevorderende maatregelen.

Vanbreda werkt voor elke klant graag preventiemaatregelen uit op maat van het bedrijf. We brengen hierbij de pijnpunten in kaart en stellen een concreet actieplan op. Bij het uitwerken van preventiemaatregelen voor ongevallen op de arbeidsweg, kunnen we eveneens een cross analyse maken tussen arbeidsongevallen en auto-ongevallen.

Kleine inspanningen op vlak van preventie kunnen al een verschil maken. Zo kan u als bedrijf bijvoorbeeld fluohesjes en fietshelmen uitdelen aan de medewerkers die met de fiets naar het werk komen. In analogie met het onderhoud van de bedrijfswagens, kan u ook een jaarlijkse fietscontrole organiseren. We zien bovendien dat er binnen bepaalde bedrijven een community wordt gevormd van fietsers die elkaar via een online platform op de hoogte houden van de verkeersomstandigheden.