Aantal fietsongevallen bij woon-werkverplaatsingen is verdubbeld
Het gebruik van de fiets voor woon-werkverkeer wordt vandaag sterk gepromoot door de overheid en werkgevers. Er is echter een keerzijde aan deze medaille: het aantal arbeidswegongevallen neemt toe en het aandeel ongevallen met de fiets stijgt bovendien exponentieel. Wat is de oorzaak? En hoe kan u als werkgever ingrijpen?
Fietsongevallen in cijfers
Een studie van Vias (het vroegere Belgisch Instituut voor Verkeersveiligheid) over fietsongevallen in Brussel wees in 2017 reeds op een belangrijke stijging van het aantal ongevallen met fietsers. Het Centraal Bureau voor Statistiek van Nederland stelde vorig jaar zelfs meer fiets- dan autododen vast.
Ook uit analyse van de arbeidswegongevallen binnen onze eigen portefeuille blijkt dat het aantal fietsongevallen de voorbije jaren sterk is gestegen. We zijn hiervoor gaan kijken naar concrete cijfers van enkele van onze grote bedrijfscliënten die allemaal verzekerd zijn bij dezelfde gespecialiseerde arbeidsongevallenverzekeraar. Onze steekproef omvat ruim 15.000 medewerkers.
Onderstaande tabel toont aan dat er sinds 2013 een verdubbeling is van het aantal fietsongevallen binnen onze steekproef. Deze stijging manifesteert zich bijna uitsluitend tussen 2016 en 2017. Daarnaast wordt duidelijk dat het aantal fietsongevallen een groter percentage vertegenwoordigt binnen het totale aantal wegwerkongevallen. In 2013 bedroeg dit percentage nog 34%, terwijl dit vorig jaar 43% bedroeg.
Deze vaststelling binnen onze eigen portefeuille wordt door de arbeidsongevallenverzekeraars bevestigd. Uit hun globale portefeuille blijkt dat het aantal fietsongevallen in 2017 met 25% is gestegen ten opzichte van 2016. De kosten voor de verzekeraars zijn daardoor zelfs met bijna 30% gestegen.
Wat verklaart de stijging van de fietsongevallen?
Steeds meer medewerkers én bedrijven schaffen elektrische fietsen aan voor fietspendel. Het gebruik en de snelheid van de elektrische fiets zorgt voor een verhoogde kans op een ongeval.
Axel De Lamper, Senior Product Manager Accident bij Vanbreda Risk & Benefits: “We denken bij fietspendel traditioneel aan de stads- of koersfiets, maar vooral de e-bike en de elektrische fiets zijn de voorbije 3 jaar in Vlaanderen aan een opmars bezig. Dit is niet zonder gevaar: gemotoriseerde fietsen zijn vaker betrokken bij ernstige arbeidswegongevallen. We stelden in 2017 de eerste aangiftes vast van arbeidsongevallen met de elektrische fiets. De slachtoffers van deze ongevallen zijn vaker langdurig werkonbekwaam waardoor de kost van een fietsongeval erg oploopt.”
Er liggen ook nog verschillende – eerder constante – oorzaken aan de basis van deze stijging. Een slecht wegdek, wegenwerken of het ontbreken van (een goede) fietsinfrastructuur zijn hier enkele van. Ook de staat van de fiets, het gedrag en de zichtbaarheid van de fietser en andere weggebruikers in het verkeer zijn factoren die deze stijging beïnvloeden. Een openslaand portier is één van de meest voorkomende redenen van een fietsongeval. Ook weersomstandigheden zoals ijzel, regen en wind staan garant voor meer ongevallen.
Gebrek aan passend fietsbeleid
Vele werkgevers juichen woon-werkverplaatsingen met de fiets toe en bieden daarvoor een fietsvergoeding aan. Sommige gaan nog een stapje verder en nemen zelfs fietsleasing op in hun cafetariaplan. We merken echter in de praktijk dat deze wijziging in het mobiliteitsbeleid niet altijd ondersteund wordt door een passend fietsbeleid.
We hebben al eerder aan de alarmbel getrokken voor de nood aan preventie op de arbeidsweg (hier vindt u het volledige artikel). De fietspendelaar, die nog al te vaak wordt vergeten, verdient daarbij extra aandacht.
Impact fietsongevallen op de werkgever
Zowel de medewerker als de werkgever hebben er baat bij om het aantal fietsongevallen op de arbeidsweg in te perken. Het slachtoffer in de eerste plaats, maar ook de werkgever ondervindt nadeel van zo’n ongeval. Zowel de kosten voor het ongeval, het aantrekken van een eventuele vervangkracht als de impact op de schadestatistiek zijn soms verregaand. De premie voor de polis arbeidsongevallen wordt bovendien integraal gedragen door de werkgever. Gezien de stijgende evolutie van het aantal fietsongevallen hebben werkgevers er dus zeker ook een financieel belang bij hun medewerkers beter te beschermen.
Hoe kan u als werkgever actief bijdragen tot fietsveiligheid?
Maak de sensibilisering van uw medewerkers rond fietsveiligheid een topprioriteit. We raden u ook aan om een fietsbeleid uit te stippelen, een cursus ‘veilig fietsen’ te organiseren (al dan niet via e-learning), controle van fietsen en fietsherstellingen op het werk aan te bieden, de overheid te contacteren om onveilige situaties in het verkeer te melden en faciliteiten te voorzien voor fietsers (bijvoorbeeld een goed verlichte, afgesloten fietsenstalling en douches en kleedkamers).
